Nieuwsgierig zijn heeft voor sommige mensen een negatieve connotatie. Als je een ‘nieuwsgierig aagje’ wordt genoemd, is dat niet per se een compliment. Doodzonde, zegt Danae Bodewes. Als je nieuwsgierig bent, dan wil je leren en jezelf ontwikkelen. Nieuwsgierigheid is een bron voor zelfleiderschap en bevlogenheid in je leven en in je werk. Hoe dat precies werkt, lees je in Danae Bodewes’ boek ‘Schaamteloos nieuwsgierig’.

In 2016 benoemde het World Economic Forum, dat elk jaar in januari in Davos plaatsvindt, nieuwsgierigheid tot een van de ‘21st century skills’. Uit een groot internationaal onderzoek in 2020 bleek dat nieuwsgierigheid op de werkvloer bijdraagt aan werknemertevredenheid, betrokkenheid, job crafting, gezonde werkrelaties en innovatie. En in 2022 publiceerde Harvard Business Review een artikel waarin nieuwsgierigheid als een van de zes skills werd genoemd die leiders in het digitale tijdperk nodig hebben.

Alle reden dus om nieuwsgierig te zijn, zegt Bodewes, want dat heeft allerlei voordelen. Nieuwsgierige mensen zijn proactief en gaan op zoek naar mensen met andere ervaringen en werkwijzen. Als je nieuwsgierig bent, kun je jezelf beter motiveren, heb je meer doorzettingsvermogen, leer je sneller en met meer plezier, en ben je flexibeler en ondernemender. Kortom, het doet jou als mens goed en draagt bij aan creativiteit, innovatie, productiviteit en efficiëntie.

Ambassadeurs en valkuilen

Ambassadeurs voor een nieuwsgierige levenshouding zijn bijvoorbeeld kunstenaar en innovator Daan Roosegaarde en minister van onderwijs Robbert Dijkgraaf. Bodewes interviewde 28 nieuwsgierige mensen over wat nieuwsgierigheid hen heeft gebracht, hoe het in sommige gevallen hun leven in positieve zin heeft veranderd. Nieuwsgierigheid krijgt steeds meer positieve aandacht, als een bron van energie.

‘Where there’s guts, there’s curiosity, and where there’s curiosity, there’s guts.’ (Haruki Murakami, Japans auteur)

De auteur waarschuwt ook voor de valkuilen van nieuwsgierigheid: je kan iemands privacy schenden, je neemt misschien (te) grote risico’s, of mensen ervaren jouw gedrag als hedonistisch. Dat vraagt om bewustwording van jouw nieuwsgierigheid zodat je de voordelen gericht kunt benutten en de potentiële nadelen bepreken.

Je eigen handleiding

In het boek staat het herkennen en benutten van jouw eigen nieuwsgierigheid dus centraal. Met theorie, vragen en opdrachten ga je op zoek naar jouw nieuwsgierigheid. Je gaat een persoonlijke ‘nieuwsgierigheidshandleiding’ formuleren om jezelf continu uit te dagen en optimaal te kunnen functioneren.

Met enige tegenzin en na veel wikken en wegen geeft de auteur (onderzoeker en docent bij Fontys Hogescholen) een definitie van nieuwsgierigheid: ‘Nieuwsgierigheid is een aangeboren mechanisme dat ervoor zorgt dat jij jezelf en de wereld om je heen wilt ervaren en begrijpen.’ (definitie volgens Danae Bodewes).

Het boek is ingedeeld in vijf delen, ofwel ‘landingsplaatsen’: verwonderen, verkennen, ontdekken, toepassen & reflecteren en creëren. Je kan bij het begin beginnen, maar je kan ook diagonaal door het boek heen gaan. Voortdurend worden ‘nieuwsgierige vragen’ gesteld, die je al of niet kan beantwoorden, maar die je in ieder geval aan het denken zetten. Voor professionals die aan het begin van hun carrière staan is het boek wellicht interessanter dan voor de meer ervaren collega’s. Maar ook als leidinggevende, coach of adviseur is het boek bruikbaar, al is het maar vanwege de grote hoeveelheid reflectievragen, opdrachten en werkbladen die het boek bevat.

Randvoorwaarden

De ene mens is van nature nieuwsgieriger dan de ander, maar je kan je nieuwsgierigheid wel stimuleren. Hiervoor moeten enkele randvoorwaarden wel op orde zijn. Zo moet er aan psychologische basisbehoeften voldaan zijn, zoals autonomie, verbondenheid en competentie, en moet je je psychologisch veilig voelen, zodat je vragen, ideeën en meningen durft te delen met collega’s. Daarnaast moet je voldoende voorkennis hebben om erop te vertrouwen dat je iets nieuws kan doen of begrijpen. Tenslotte dien je een optimaal niveau van arousal te hebben.

Prikkel je nieuwsgierigheid

Naast deze randvoorwaarden is er een oneindige lijst met factoren die jouw nieuwsgierigheid kunnen prikkelen. Deze worden onderverdeeld in verschillende factoren. Zo kan jouw omgeving jouw nieuwsgierigheid stimuleren, of juist helemaal niet. Denk dan aan bijvoorbeeld de cultuur op je werk, de structuur of regels, of juist het gebrek daaraan, de fysieke omgeving en de houding en het gedrag van anderen. Geven de mensen om je heen steun, zijn ze betrokken en inspirerend, zijn ze positief en open en delen jullie interesses? En wat is jouw eigen rol hierin?

“Curiosity has its own reason for existing.” (Albert Einstein)

Om te ontdekken welke factoren in jouw omgeving je nieuwsgierigheid stimuleren, kun je de ‘prikkelwijzer’ invullen die als bijlage achterin in het boek te vinden is. De quickscan ‘Wat mijn nieuwsgierigheid prikkelt’ geeft je inzicht in de elementen en de interne en externe factoren die jouw nieuwsgierigheid prikkelen.

Ook worden adviezen gegeven voor hoe organisaties kunnen investeren in de nieuwsgierigheid van de medewerkers. Denk aan ‘nieuwsgierigheid’ verwerken in de missie en visie, trainingen geven in het herkennen, stimuleren en ondersteunen van nieuwsgierigheid, in sollicitaties op een nieuwsgierige houding letten (het is een voorspeller van werkprestaties), voorbeeldgedrag tonen en zorgen voor voldoende diversiteit in teamsamenstelling.

Zelfleiderschap

Een geëmancipeerd nieuwsgierig mens toont zelfleiderschap, zegt de auteur. Je geeft leiding aan jezelf door kritisch te denken en zelf doelen te zetten en keuzes te maken. Zelfleiderschap gaat over zelfkennis: weten wat jou drijft, wat je wilt, wat je kunt en wat je nog niet kunt. Het heeft te maken met zelfmotivatie, helpende gewoonten, verantwoordelijkheid nemen voor je eigen ontwikkeling. Niet afwachten maar zelf de regie nemen.

Kansen herkennen

Nieuwsgierigheid is dus de basis voor zelfleiderschap, ondernemendheid en rebels leiderschap. Door het formuleren van een nieuwsgierigheidintentie heb je meer focus en ga je meer kansen zien. Je volgt niet blind anderen, maar houd jezelf een wortel voor. Op een constructieve manier hou je je niet aan de regels. Bijvoorbeeld door te kiezen voor prikkels waarvan je weet dat ze jouw nieuwsgierigheid stimuleren en bijdragen aan jouw motivatie, ontwikkeling en welzijn. Met de opdrachten uit het boek ontdek je welke prikkels dat zijn.

Schaamteloos nieuwsgierig. Voor meer bevlogenheid en zelfleiderschap. Auteur: Danae Bodewes. Boom Uitgevers Amsterdam, 2022.

Dit artikel verscheen eerder in vakblad Dé Verpleegkundig Specialist, nr. 1, 2023.

Meld je aan voor onze nieuwsbrief, dan ontvang je onze nieuwste artikelen en blijf je op de hoogte van onze activiteiten.