Wat is creativiteit? De relatie tussen een mens en de mysteries van inspiratie. Zo opent het boek ‘Big Magic’, door Elizabeth Gilbert, vooral bekend van haar bestseller ‘Eten, bidden, beminnen’, verfilmd in 2010 met Julia Roberts in de hoofdrol. Voordat je nu denkt dat het alleen om een vrouwenboek gaat, lees even verder, want met de wijsheden en praktische adviezen in dit boek kun je de kwaliteit van je leven én je werk verbeteren. En wie wil dat nou niet? 

Ik ben een fan van Gilbert’s boeken. De onderwerpen, de diepzinnigheid en de creatieve manier waarop ze haar onderwerpen benadert vind ik zeer aansprekend. Ze schrijft boeken die je kunt herlezen, zonder dat je het idee hebt dat je oude kost leest. Ik las dit boek al in 2019 en kwam het weer tegen toen ik een artikel wilde schrijven over creativiteit. 

 Mijn verwachtingen waren hoog gespannen bij het boek ‘Big Magic. De kunst van creatief leven’. In eerste instantie was ik een beetje teleurgesteld. Het leek dit keer niet het soort boek dat mij erg aanspreekt. Maar gaandeweg begon de Big Magic. Ik realiseerde mij dat ik creativiteit te nauw had opgevat. Gaat het over kunstenaars? Zeker. Gaat het over schrijvers? Ook. Het gaat deels over creatieve geesten die van hun creaties daadwerkelijk kunnen leven. 

Creatief leven betekent dat je leeft vanuit een diepe nieuwsgierigheid, in tegenstelling tot leven vanuit angst.

Maar het gaat over meer: ook zonder dat je als kunstenaar, auteur of artiest je brood verdient, kun je op een creatieve manier leven. Creatief leven betekent dat je leeft vanuit een diepe nieuwsgierigheid, in tegenstelling tot leven vanuit angst.  

En dat gaat zo… 

Moed 

Om creatief te leven heb je moed nodig. Heb jij de moed om jouw capaciteiten, je talenten en je dromen volledig voor het voetlicht te brengen? Ze te laten zien en ervoor te gaan? Heb jij de moed om de creativiteit die in je huist, naar buiten te laten komen? Want dat iedereen creatief is, lijdt geen twijfel, volgens Gilbert. De zoektocht naar jouw kwaliteiten, dat is creatief leven. Een creatief leven is voor de moedigen onder ons, want angst is vooral heel erg saai.  

Ben je bang voor de zee?
Spring erin! 

Bang voor sneeuw?
Ga sneeuw schuiven! 

Bang om de telefoon op te nemen?
Vanaf nu ben jij aangewezen om alle telefoontjes te beantwoorden. 

Beslis NU dat angst met je mee mag reizen, maar nooit aan het stuur mag zitten.

Hoewel angst in sommige gevallen heel effectief en zelfs noodzakelijk kan zijn, als het gaat om creativiteit, dan heb je geen angst nodig. Beslis NU dat angst met je mee mag reizen, maar nooit aan het stuur mag zitten. Beslis vandaag dat je vanaf nu groot gaat denken.  

The Magic 

Aan de hand van zes onderwerpen beschouwt Gilbert de kracht van creativiteit. Naast moed, gaat het bijvoorbeeld ook om betovering. Gilbert heeft gedurende haar leven een aantal overtuigingen ontwikkeld over hoe creativiteit werkt – en over hoe je ermee kan werken. Creativiteit is magisch, onverklaarbaar en vaak ook ongrijpbaar, soms zelfs bovennatuurlijk. Want waar komen jouw ideeën vandaan? En als een idee zich aandient, wat doe je er dan mee? Heb je argumenten om het idee te verwerpen? Of ga je ermee aan de slag?    

Toestemming

Velen van ons hebben de goedkeuring of de toestemming nodig van anderen voordat ze iets doen. Maar om een creatief leven te leiden, heb je van niemand toestemming nodig. Je laat je soms weerhouden door wat anderen ergens van vinden, maar dat is totaal onzinnig. Die ander bekijkt het namelijk vanuit zijn eigen perspectief en ziet dus andere dingen. 

Om je vrij te voelen om te creëren, om te ontdekken, heb je een behoorlijke dosis persoonlijke ‘toestemming’ nodig. Geloof dat je een stem of een visie hebt en dat die er mag zijn. Speak up! Laat je horen, start de conversatie, ook in je werk. 

 ‘You are not finished, you are ready.’  

Misschien ben je bang dat je niet origineel genoeg bent, dat alles al eens gedaan is. Dat kan zo zijn, maar naast originaliteit bestaat ook authenticiteit. Als iets authentiek is, dan is het vanzelf weer origineel. 

Volhouden en doorzetten

Grote kunstenaars maakten hun kunst vaak ’s nachts, nadat ze hun betaalde werk overdag gedaan hadden, of in verloren uurtjes. Gilbert maakt de vergelijking met een buitenechtelijke affaire: mensen die vreemdgaan, blijken altijd wel tijd te vinden om met hun minnaar of minnares af te spreken. Ondanks drukke werkschema’s, gezinnen thuis of andere verplichtingen. En ondanks dat het moeilijk is, risicovol of misschien duur is. 

Waarom? ‘Because it matters to them.’ 

Word verliefd op je eigen creativiteit. Behandel het niet als een lastig iets, maar geef eraan toe, maak tijd en energie vrij. En stel jezelf de vraag: wat ben je bereid op te geven? 

De Amerikaanse schrijver Herman Melville uit de 19e eeuw klaagde in een brief aan zijn vriend Nathaniel Hawthorne, eveneens een beroemde auteur, dat hij te weinig tijd had om aan zijn boek te werken. Hij verlangde naar ‘a big, wide-open stretch of time in which to create’. Het voelt enigszins geruststellend dat ook al in de 19e eeuw mensen een gebrek aan tijd ervoeren. Want genoeg tijd en ‘big, wide-open stretches of time’ zijn er natuurlijk nooit.   

De boodschap is: als je iets wil, als je iets wil doen, wil creëren, bouwen, maken: begin en hou vol. De tijd die je denkt nodig te hebben, komt nooit, maar elke minuut, elk uur dat je eraan werkt, is welbesteed. 

Overigens lukte het Melville uiteindelijk om Moby Dick te schrijven, waarmee hij wereldberoemd werd. 

Vertrouwen

Vertrouwen gaat niet alleen om het vertrouwen dat je moet hebben in je eigen creaties. Het gaat er ook om dat je leert erop te vertrouwen dat het goed komt. Het kan soms lang duren voordat je resultaat ziet. Geef niet te snel op en loop niet te snel weg. Soms is de tijd niet rijp voor jouw idee. Maar als het idee goed is, dan komt het met jouw doorzettingsvermogen en vertrouwen alsnog tot wasdom. 

Go now!

Volgens de beschrijving op de achterflap balanceert Elizabeth Gilbert in dit boek tussen spiritualiteit en vrolijk pragmatisme. Dat is treffend beschreven. De talloze verhalen waarmee ze haar betoog onderbouwt, de adviezen en inderdaad de vrolijkheid, geven je energie een boost. Je krijgt zin om aan de slag te gaan met dat ene project. Je weet precies welk project. Je weet wat je moet doen: go now and have fun!

Big Magic. De kunst van creatief leven, door Elizabeth Gilbert, Penguin 2016, Nederlandse versie, uitgeverij Cargo,  juli 2022

Hoe pas jij creativiteit toe in je werk? Heb je bepaalde methoden of aanpakken, of tips? Ben je je bewust van je eigen creativiteit? We horen graag je reactie en hoe jij je creativiteit inzet in je leven en in je werk.  

Meld je aan voor onze nieuwsbrief, dan ontvang je onze nieuwste artikelen en blijf je op de hoogte van onze activiteiten.